Rozpoczęty w 2020 roku wspólnie z Katarzyną Roj projekt nasłuchu Wrocławskich Pól Irygacyjnych, skupiony na badaniu bioróżnorodności i stopnia zanieczyszczenia hałasem antropogenicznym, aktualnie poszerzamy o zagadnienie czasu. Najnowsze metody ekologii dźwiękowej (długoczasowe rejestratory, algorytmy analizy dużych archiwów) pozwalają na pracę z obszernymi, nawet wielomiesięcznymi zbiorami nagrań. Wyszukiwanie w nich zdarzeń i dźwięków, śledzenie ich powtórzeń czasowych w perspektywie miesięcy i lat, analiza zależności pomiędzy bio-, geo- i antropofonią stanowi nie tylko potężne narzędzie w dziedzinie sound studies, ale staje się też powoli metodą praktyki nagrań terenowych. W programie tegorocznej edycji cyklu Canti Spazializzati zadajemy pytanie o to, jak te technologie wpływają na percepcję czasu i przestrzeni w perspektywie twórcy_czyni, jak i słuchacza_ki.
Andrea Polli w artykule „Soundwalking, Sonification and Activism” (w „The Routledge Companion to Sounding Art”, red. M. Cobussen, V. Meelberg, B. Truax, London 2016) definiuje pojęcie humanizacji danych: „creating sonifications using soundwalking and soundscape composition as a model may serve to humanize the resulting sonification work by bringing the data to the human scale and by allowing audiences to relate to the sonification on a physical level. This might serve to increase environmental knowing by allowing listeners to experience data through their bodies”. Moment ucieleśnienia dźwięku, w wielokanałowej kreacji przestrzeni sonicznej stwarza możliwość słuchania pogłębionego (deep listening), hiperrzeczywistego, pomiędzy zagęszczeniem i rozciągnięciem czasu, przestrzeni i samej faktury brzmienia. Wchodzącego w głąb materii i procesów. Zaburzającego tradycyjną, antropocentryczną skalą czasu.
No ideas but things, słynne motto zmarłego pod koniec zeszłego roku ojca założyciela sound artu Alvina Luciera zapowiadało nie tylko sztukę analizującą naturę zjawisk dźwiękowych, ale przede wszystkim dążenie do zmiany relacji słuchaczem_ką – performerem_ką – medium dźwięku. Przestrzeń i czas jako kluczowe parametry wpływające na percepcję dźwięku poddawał gestowi nie tylko kompozytorskiemu, ale przede wszystkim słuchowemu. Lucier wspominał o stanie medytacji, który „completely changed my conception of performance and led to the attentive rather than manipulative attitude toward materials which typified most of my subsequent works”. „I’m sitting in a room”, „Music for solo performer” to medytacje dźwięku. Z kolei prezentowane przez nas mniej znane „Clocker” i „Bird and person dyning” stawiały na proces słuchania jako środek wykonawczy utworu, zrozumienia konceptu utworu, ale i dotarcia do istoty materii dźwiękowej. Były medytacjami czasu, przestrzeni i dźwięku. Nazwisko Luciera rzadko pojawia się w narracjach o ekologii dźwiękowej, jednak jego utworom zawdzięczamy słuchanie tak wnikliwe i wrażliwe, jak i metodyczne, świadome technologii jako medium.
Zaproszonym artyst(k)om (jak i wszystkim innym chętnym!) udostępniliśmy archiwum nagrań terenowych z Wrocławskich Pól Irygacyjnych (WPI) realizowanych co miesiąc, przez kilkanaście dni, non stop w trybie 24/7. Poprosiliśmy o ich interpretacje – brzmienia, czasu i przestrzeni zawartych w tych nagraniach. O ich perspektywę wyboru i nasłuchu samych nagrań, ale i relacji do tak szerokiego zakresu czasowego zawartego w naszym zbiorze. Oddajemy głos polom, oddajemy głos archiwom nagrań, szukamy trybów ich słuchania, kontynuujemy tworzenie przestrzeni zrozumienia zjawisk w nich zawartych.
PROGRAM
Beniamin Głuszek
plays Alvin Lucier „Bird and person dyning” (1975)
utwór na wykonawcę, mikrofon, wzmacniacz, głośniki i obiekt dźwiękowy
„Zacząłem eksperymentować przenosząc głos ptaka między dwoma głośnikami, słuchając go przez dwa wetknięte w uszy mini mikrofony, przechadzając się powoli po przestrzeni między głośnikami. Amplifikowane ćwierkanie przesuwało się w lewo i w prawo w zależności od moich ruchów, tworząc niewielkie opóźnienia czasowe i przesunięcia fazowe w stosunku do pozycji nieruchomego ptaka. Czasami mikrofony rezonowały z głośnikami, generując w ten sposób sprzężenie zwrotne Larsena, a ja mogłem kontrolować barwę i natężenie dźwięku za pomocą niewielkich ruchów głową”.
Alvin Lucier, liner note wydawnictwa “Bird and Person Dyning”, Cramps Records
Utwór Luciera jest nie tylko studium zachowania dźwięku w przestrzeni, jego relacji z ciałem i ruchem. Jest również przykładem słuchaniem ucieleśnionego, tego jaki wpływ na to co i jak słyszymy ma nasze ciało i percepcja. Uprzestrzennione “słuchanie” performera wreszcie jest próbą udźwiękowienia procesu słuchania, transpozycji ról słuchacza_ki i performera_ki – wszak słuchamy słuchania.
Agata Zemla
time_space (2022)
Z osadników ścieki wprowadzane były na kwatery zalewowe – za pomocą układu doprowadzalników i odpowiednich wpustów z zastawkami. System ten pozwala zalewać niezależnie kolejne kwatery, zgodnie z założonym harmonogramem przestrzenno-czasowym.
Wojciech Łyczko, Pola irygacyjne Osobowice – historia i teraźniejszość
Wrocławskie Pola Irygacyjne pierwszy raz poznawałam jako biolożka. W 2014 roku prowadząc tam badania, obserwowałam jak szybko system drenów i sieć cieków odprowadzają wodę z opadów atmosferycznych w głąb ziemi. Tak skutecznie, że ślad po niej zupełnie zanika. Mierzyłam też jak nieuchronnie obniża się poziom wód gruntowych. I pamiętam jeszcze wzmagający te czynniki upał. Wszystko powyżej zgromadzonej w ziemi wody schło.
A jak na Polach płynie czas? Czy szybko upływa siecią cieków, czy spływa systemem drenów w dół? Jak ma się do ich przestrzeni? Czy wnika w nią, coraz głębiej, nieuchronnie obniżając swój poziom? Czy na Polach czas również schnie?
Po latach znów sięgam do stosów notatek zapisanych podczas badań i na Pola powracam jako kompozytorka. Jak uchwycić ich czas ruchem ręki, jak spowodować, aby zwolnił? Jak tą samą ręką zamknąć ogromną przestrzeń Pól w niewielkiej galerii? Morfologia gestów wykonywanych podczas spaceru, dotykania łąki może okazać się podobna do tej, którą wykorzystuję podczas tworzenia muzyki z użyciem kontrolerów ruchu. Sam czas może za to się zachwiać. W stworzonej przeze mnie typologii ulegnie tak stabilizacji, jak i destabilizacji. Mechanizm zalewowy Wrocławskich Pól Irygacyjnych przekształcę w muzykę zakomponowaną, w gestaltowym duchu transformując czasoprzestrzeń na inne wymiary. Czas i przestrzeń, przes_czas, czas_strzeń.
Zaumne
A Visitor (2022)
Dostęp do setek godzin starannie sporządzonych nagrań dźwiękowych z ściśle określonego obszaru, jest dla mnie zupełnie wyjątkowym, ale też onieśmielającym doświadczeniem. Postanowiłem powracać z wizytą na Pola Irygacyjne wybranego dnia każdego miesiąca. Wsłuchiwać się w mikro-zdarzenia i notować każde z osobna. Starać się poznawać tę przestrzeń zmysłem słuchu i uważnie śledzić przemiany krajobrazu dźwiękowego. Intuicyjnie stworzyć mapę najistotniejszych chwil uwiecznionych danego dnia. Przyjąć rolę ciekawskiej zjawy.
Przestrzeń zamkniętą już tylko w plikach cyfrowych poddam rekonstrukcji i interpretacji celem wyekstrahowania z niej najbardziej swoistych momentów dźwiękowych. Moje comiesięczne wizyty wraz z wybranymi w ich czasie fragmentami nagrań, staną się budulcem kompozycji, którą zaprezentuję podczas swojego koncertu.
Justyna Stasiowska
Martwa natura z polami (2022)
Pola irygacyjne traktuję jako sztuczną naturę – powstałą jako technologia oczyszczania, która wytworzyła osobne środowisko. Tworząc kompozycję zdubluje ten gest i wykorzystam nagrania terenowe, aby stworzyć na ich podstawie sztuczne brzmienia imitujące pejzaż akustyczny pól irygacyjnych. Ten gest od-tworzenia natury obecny jest w badaniach akustycznych, gdzie z całego nagrania dźwiękowego filtrowano brzmienia określonego elementu, jak na przykład głos ptaka. Następnie przedstawiano go słuchaczom, niczym wypchany i powieszony okaz. Interesuje mnie, jak formy konserwacji środowiska poprzez medium dźwięku przechowują dane środowisko akustyczne równocześnie czyniąc z niego widmo, którego już nigdy nie doświadczymy w rzeczywistości.
O ARTYST(K)ACH
Beniamin Głuszek
Twórca instalacji dźwiękowych, teoretyk muzyki. Główny przedmiot jego zainteresowań stanowi udźwiękowienie elektrycznej czynności ludzkiego mózgu (EEG). Swoje prace prezentował w Czechach, Holandii, Szkocji i Polsce – m.in. na festiwalach „Warszawska Jesień”, „AudioArt”, podczas Przeglądu Sztuki „Survival”.
https://www.polskieradio.pl/8/2565/Artykul/2030150,Fale-mozgowe-w-sztuce-i-medycynie?
Zaumne
Poznański artysta dźwiękowy. Badacz ludzkich nastrojów oraz kultury internetu i jej treści dźwiękowych. Zainteresowany twórczo tym, co pozarozumowe i intuicyjne. W swoich kompozycjach używa pieczołowicie przetworzonych sampli wokalnych i łaskoczących dźwięków wywołujących zjawisko ASMR. W jego katalogu znajdziemy albumy eksplorujące tematykę osobistych doświadczeń (Przeżycia, Emo dub) oraz odczuć paranormalnych i snów (Błysk, Contact i Dreams of Teeth Falling Out). Związany z wytwórniami Perfect Aesthetics, czaszka.rec i Mondoj. W zeszłym roku nakładem ostatniej z nich wydał album Élévation, na którym szeptane wersy z „Kwiatów Zła” Baudelaire’a splatają się z minimalistycznymi melodiami i nagraniami terenowymi. Współpracował też z Zachętą – Narodową Galerią Sztuki dla której zrealizował serię słuchowisk Inner Focus na bazie nagrań terenowych, muzyki ambient i spoken word. Dla Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie udźwiękowił hydrofeministczny film Z Wody (Grupa Zakole, 2021), umuzyczniając soundscape mikroorganizmów rzecznych. Aktualnie, wraz z Krystyną Szmek pracuje nad wystawą Epidermis w Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia w Gdańsku.
(English) Justyna Stasiowska
Zajmuje się teorią poprzez dźwięk występując w roli kompozytorki, artystki dźwięku, sound designerki oraz publikując w czasopismach naukowych i muzycznych. Redaktorka prowadząca numeru tematycznego „37: sound design” magazynu „Glissando”. Jej instalacja dźwiękowa „Słodzenie” prezentowała była w ramach wystawy „Żarty żartami” (CSW Ujazdowski 2020). Materiał dźwiękowy jej autorstwa został wydany przez wytwórnię Nawia Records w 2019 roku jako EP oraz jako część kompilacji w 2020 roku. Tworzy również sound design dla wystaw, działań performatywnych oraz teatralnych.
Agata Zemla
Jest absolwentką Państwowej Szkoły Muzyczną w klasie fortepianu, biologii na Uniwersytecie Wrocławskim oraz teorii muzyki na Akademii Muzycznej we Wrocławiu, gdzie studiuje kompozycję w klasie prof. dr. hab. Cezarego Duchnowskiego. W swojej pracy dyplomowej z teorii podjęła rozważania dotyczące wpływu rytmu na zjawisko transu, w kontekście psychologiczno-somatycznym, tym samym realizując przekrojowe badania od muzyki plemion afrykańskich, aż po muzykę taneczną klubową. Komponuje muzykę klasyczną współczesną, która będzie oddziaływać w obecnym świecie jako manifest, postulat, dokument – jednocześnie będzie innowacyjna, w oparciu o muzykę elektroakustyczną. Tworzy w nurcie, który sama określa jako publicystyczny, porusza aspekty polityczne, socjologiczne, psychologiczne, a także przyrodnicze. Jej utwory były prezentowane m.in. w NOSPRZE, na Koncertach na Dziedzińcu AMKL, w ramach Art Media Biennale Reverso 2021 we WroArt Center. Agata komponuje również muzykę do spektakli, którą można było m.in. usłyszeć w ramach XXX Ogólnopolskiego Festiwalu Teatrów Lalek w Opolu. Oprócz komponowania, jest również performerką i sound designerką, wykonuje intermedialne performansy, a także live sety.
O WYDARZENIU
Koncert odbył się 8 października 2022 roku w przestrzeni Żyjnia Galerii Dizajn BWA Wrocław.
ZESPÓŁ:
Daniel Brożek (kurator), Marta Konieczna (producentka, współpraca kuratorska), Jan Chrzan (PR), Katarzyna Roj (kuratorka Dizajn BWA Wrocław)
Identyfikacja wizualna: Karolina Pietrzyk + Mateusz Zieleniewski
Organizator: Fundacja PozyTYwka
Partner: BWA Wrocław Galerie Sztuki Współczesnej
Cykl współfinansowany ze środków Miasta Wrocławia | www.wroclaw.pl
