CANTI SPAZIALIZZATI #18
Postopery

Maximiliano Bober - Słuchałośmy: O stawaniu się przestrzeni (2024) *

Alina Dzięcioł - Procesy w czterech fazach (2024) *

Simi Fyda - In My Personal Heaven, I'm the Devil's Spawn (2024) *

* - prapremiera, zamówienie Canti Spazializzati

Maximiliano Bober
Słuchałośmy: O stawaniu się przestrzeni (2024)
postopera spacjalizowana

Kameralny utwór postdramatyczny na głos, portatyw, gitarę elektryczną, skrzypce i publiczność. Udział publiczności określa partytura bazująca na wybranych fragmentach literackich. Wyjściową koncepcją kompozycji jest dźwięk jako powoli ewoluujący element budujący zbiorową przestrzeń. Słuchałośmy (they/we listened) to słowo nieprzetłumaczalne, ale słyszalne (inspiracja pochodzi od słowa, którego w swojej poezji używa Ada Adu Rączka). Rozumiemy dźwięk bezpośrednio, w jego wieloznaczności i wielotekstowości. Utwór proponuje doświadczenie języka i dźwięku jako wspólnego i dostępnego dla wszystkich, gdzie cisza staje się pośrednikiem pomiędzy doświadczeniem indywidualnym i zbiorowym. Proces słuchania jest ściśle powiązany z czytaniem. Słowo uruchamia głos, głos wzbudza dźwięk, dźwięk tworzy przestrzeń. Tekst staje się partyturą i przewodnikiem po kompozycji i jej chwilowej, efemerycznej przestrzeni dźwiękowej. Wielogłos utworu stanowi system otwarty, jest zachętą do doświadczania przestrzeni z wielu punktów, śledzenia jej przeobrażeń, zanurzenia się w akuzmatycznej tkance tej powstającej w procesie opowieści.

Wykorzystane fragmenty utworów literackich:
Gonçalo M. Tavares – Encyklopedia. Notatki, przekł. Wojciech Charchalis, słowo obraz/terytoria (2018)
Anna Świrszczyńska (1909-1984) – Jestem Baba, Prószyński i S-ka, (2000) oraz Budowałam barykadę (wyd. 1984 r. z okazji 40. rocznicy Powstania Warszawskiego)
Ada Adu Rączka – Chciałośmy, SDK, 2022 oraz spółdziel lub nie, 2022

Zespół Notatki i Flores w składzie:
Maximiliano Bober – skrzypce
Ryszard Lubieniecki – portatyw
Michał Sember – gitara
Małgorzata Wrzosek – głos

Alina Dzięcioł
Procesy w czterech fazach(2024) *
na elektronikę

Główną ideą kompozycji jest wielowymiarowe przedstawienie procesów zniekształceń odbywających się na różnych poziomach percepcji słuchania i rozumowania. Zastosowane środki to delikatne przeobrażenia barwowo-dynamiczne, dystrybucja dźwięków w przestrzeni (skonstruowana w każdej fazie w inny sposób), ćwiczenia słuchowe otwierające pole interpretacji. Utwór składa się z czterech części stanowiących indywidualne potraktowanie dźwiękami ich treści w sposób silnie intuicyjny.

Faza I Ziemia – początkowo rysuje się jako spokojna imitacja dźwięków natury i otoczenia, ale do czego doprowadzą ich stopniowe przekształcenia? Czy mimo iż wyjściowym źródłem dźwięku będzie to co jesteśmy w stanie realnie usłyszeć w życiu codziennym nadal będziemy mieć poczucie bycia w znanej i „bezpiecznej” dla nas rzeczywistości?

Faza II Katastrofy – przenosi słuchacza w rzeczywistość nieco mniej „bezpieczną” co sugeruje sam tytuł fazy. Otaczająca nuklearność brzmieniowa jest o tyle „niebezpieczna”, że po wystąpieniu nagłego wybuchu możemy się nieco przestraszyć, tym bardziej, że nie wiemy czy pojawi się kolejny, a jeśli tak to kiedy i w co się przekształci…

Faza III Ayahuasca – jej proces rozpoczyna się od refleksji ludzkiej jednostki, spokojnej, kontemplacyjnej narracji. Do jakich dojdzie wniosków po tym, co zdarzyło się w poprzednich fazach? Z jakiegoś powodu zdecyduje się poddać rytuałowi Ayahuaski, co otworzy drzwi wiodące ku kolejnej rzeczywistości!

Mimo że narracja wewnątrz trzech pierwszych faz przedstawia podobny „ogólny” schemat procesu zniekształcenia – występowanie dźwiękowych bytów, które zostają poddane zniekształceniom zwiększając gęstość ich brzmienia, w ułożeniu faz w takiej a nie innej kolejności występuje sytuacja odwrotna – od ogółu do pojedynczej jednostki ludzkiej

Faza IV Mienienie – stanowi najbardziej abstrakcyjną część pod względem sposobu budowania narracji. Wędrujące w przestrzeni zdarzenia dźwiękowe zdają się tworzyć kolaż nieuporządkowanych zdarzeń z poprzednich faz. Jednak i one są elementem pewnego procesu.

Simi Fyda
In My Personal Heaven, I'm the Devil's Spawn (2024)

Oktofoniczny utwór zgłębiający osobiste doświadczenia artystki towarzyszące lekturze dzieł Deleuze’a i Guattariego. Każda z ośmiu ścieżek dźwiękowych reprezentuje kluczowe idee ich filozofii, tworząc immersyjne doświadczenie dźwiękowe. Projekt ten łączy elementy rozważań nad pragnieniem, ciałem i popędem.

Kompozycja odzwierciedla fragmentaryczne sieci, przejścia między chaosem a strukturami narzucającymi kontrolę, mechaniczne oraz organiczne rytmy, nieregularne przestrzenie dźwiękowe, nagrania terenowe, chaotyczne sekwencje oraz kontrastujące elementy.

W kontekście filozoficznym, utwór ten jest refleksją nad masochizmem, który w myśli Deleuze’a staje się narzędziem subwersji i kreacji. Masochistyczne doświadczenie podważa ustalone struktury władzy i tożsamości, stając się aktem twórczym, eksplorującym granice pragnienia i tożsamości. Masochizm nie jest negatywnym doświadczeniem bólu, lecz afirmatywnym procesem sublimacji, w którym cierpienie staje się estetyczną wartością.

Dźwiękowa, jak i narracyjna, warstwa utworu jest kontemplacją nad jednością bytu, podkreślając niehierarchiczne, wielokierunkowe sieci myślowe oraz produktywne i kreatywne podejście do pragnienia.